Prikken of peinzen: de meeste mensen staan trappelend in de rij voor een coronavaccinatie, maar een deel heeft twijfels over mogelijke ernstige bijwerkingen. Wat zit er precies in een (corona)vaccin en hoe werkt het in je lichaam? We zetten de feiten op een rij.
Samengevat is een vaccinatie een kleine hoeveelheid geïnactiveerde bacterie- of virusdeeltjes die in je lichaam wordt gespoten. Je lichaam maakt ter bescherming vervolgens antistoffen aan. Deze antistoffen ruimen de stukjes bacterie en virus als het ware op. Wanneer échte ziektekiemen je in de toekomst willen aanvallen, staan deze antistoffen opnieuw paraat om je lichaam te beschermen. Maar welke stoffen zitten er nog meer in een prik? Als we heel diep zouden inzoomen, kunnen we drie bestanddelen van elkaar onderscheiden: werkzame delen, hulpstoffen en reststoffen.
Deze kunnen bestaan uit 1) delen van bacteriën of virussen, 2) gif van een bacterie en 3) levende, verzwakte virussen.
Een vaccin kan de klus niet enkel met werkzame delen klaren. Voor een optimale werking worden kleine doseringen van hulpstoffen ingezet: 1) vulmiddelen, 2) middelen die het afweersysteem stimuleren en 3) conserveringsmiddelen.
Deze stoffen worden ingezet om virussen en bacteriën te kunnen kweken. Wanneer de werkzame delen aan een vaccin worden toegevoegd, worden de stoffen zoveel mogelijk verwijderd voordat het in een spuit of flacon wordt gedaan. Kleine restjes kunnen achteraf achterblijven: de reststoffen. Voorbeelden van reststoffen zijn antibiotica, die tijdens het productieproces worden toegevoegd om de groei van ongewenste bacteriën te voorkomen.
En dan: de bijwerkingen. Die krijg je er helaas gratis bij. Maar wees gerust: het overgrote deel van de bijwerkingen die bij vaccinaties hoort, is niet schadelijk en gaat meestal binnen een paar dagen vanzelf over. Denk aan lichte pijn, lichte koorts, een zwelling of rode vlekken op de plek waar de vaccinatie is gezet. Waar ze vandaan komen? Bijwerkingen kun je zien als een fysieke afweerreactie, waarbij je lichaam deeltjes van virussen of bacteriën weg probeert te werken. Ernstige bijwerkingen komen gelukkig zelden voor. Vaak is er dan sprake van een allergische reactie.
In Nederland zijn er op dit moment drie coronavaccins goedgekeurd: BioNTech/Pfizer, Moderna en Oxford/AstraZeneca. Wat weten we van deze coronavaccinaties?
Het coronavaccin:
Het vaccin van AstraZeneca verschilt van de vaccins van Pfizer en Moderna. Het AstraZeneca-vaccin is een zogenaamd vectorvaccin, waarbij virussen zijn aangepast zodat ze als een vaccin werken. Een bestaand ongevaarlijk verkoudheidsvirus wordt daarbij aangevuld met een deel van de genetische code van het coronavirus, zodat het als vaccin werkt.
De vaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna zijn daarentegen een mRNA-vaccin. Het natuurlijke molecuul RNA zorgt voor de aanmaak van zogenaamde spike-eiwitten: kleine stukjes van het coronavirus. Het afweersysteem van je lichaam herkent de eiwitten als onnatuurlijke stoffen en produceert daardoor antistoffen.
Meer weten over de verschillende typen vaccins? Het RIVM geeft antwoord op belangrijke vragen.
Bron: RIVM.nl, Volksgezondheidenzorg.info en Rijksvaccinatieprogramma.nl.
Cardioloog Leonard Hofstra vertelt hoe je het risico op hart- en vaatziekten verlaagt: ‘Wij zijn de grootste vijand van ons hart.’
Als de ‘r’ weer in de maand zit, weten we hoe laat het is: het griepseizoen komt eraan. In de koude maanden hoor je veel meer gesnotter en geproest om je heen dan in de zomer. ‘Het heerst’, hoor je velen zeggen wanneer de zoveelste zich ziek meldt. Maar waarom slaat de griep altijd toe in de winter?
In de ziekenhuizen is het alle hens aan dek en het zorgpersoneel loopt op zijn tandvlees. Gaan zorgverleners eigenlijk nog met plezier naar hun werk? Vivienne van Schaik en Christine Berkel, verpleegkundigen op de corona-afdeling van een ziekenhuis, delen hun ervaringen.
De derde maandag van januari is het Blue Monday, oftewel: de meest deprimerende dag van het jaar. Volgens Britse psycholoog Cliff Arnall is dit de dag waarop de meeste mensen zich somber voelen. Een slechte dag hebben we allemaal wel eens, maar wat als je al jarenlang tegen depressies vecht?
Reacties (2)
Ingrid Biemans
10 februari 2021Waarom wordt er niets over het Janssen vaccin geschreven in dit stuk. Ik vraag me ook af wat het doet met de eiwitten als je Kahler hebt gehad. Kunt u daar meer over zeggen
pieter roos
11 februari 2021Bedankt voor dit goede artikel, duidelijke uitleg.